Το αποχετευτικό σύστημα στην Αρχαία Ελλάδα
Αποχετευτικό δίκτυο στη Μινωική Κρήτη
Το αποχετευτικό σύστημα στην Αρχαία Ελλάδα. Το πόσο σημαντικός παράγοντας είναι η υγιεινή για την ποιότητα της ζωής των ανθρώπων, στις αστικές κυρίως περιοχές, έχει γίνει κατανοητό από την αρχαιότητα. Το πρώτο ιστορικά οργανωμένο αποχετευτικό δίκτυο εμφανίζεται στη Μινωική Κρήτη το 3.000 π.Χ. Πρόκειται για ένα άριστα κατασκευασμένο αποχετευτικό σύστημα λυμάτων και ομβρίων υδάτων. σημαντικές εγκαταστάσεις υγιεινής. Παράλληλα το ίδιο χρονικό διάστημα θεωρείται πως σύστημα αποχέτευσης υπήρχε και στην κοιλάδα του Ινδού ποταμού. Οπότε θεωρητικά πρωτοπόροι των συστημάτων αποχέτευσης ήταν οι Μινωίτες και οι Ινδοί.
Στις περισσότερες πόλεις του Μινωικού πολιτισμού υπήρχαν λιθόκτιστοι αποχετευτικοί αγωγοί, μέσω των οποίων αποχετεύονταν τα λύματα και τα όμβρια ύδατα. Τα νερά της βροχής καθάριζαν ταυτόχρονα και τα αποχετευτικά δίκτυα, μειώνοντας και τις δυσάρεστες οσμές καθώς και τα προβλήματα υγιεινής. Στις στέγες των σπιτιών και των ανακτόρων υπήρχαν ειδικά δοχεία συλλογής των βρόχινων νερών. Με τα νερά αυτά καθαρίζονταν οι αγωγοί της αποχέτευσης και οι τουαλέτες. Τα μινωικά ανάκτορα διέθεταν σε κάθε τομέα τους ξεχωριστό αποχετευτικό δίκτυο. Αυτά συνδέονταν μεταξύ τους με ένα κεντρικό αγωγό. Το συνολικό μήκος των αγωγών του ανακτόρου της Κνωσού έφτανε τα 150μ. Αποχετευτικά δίκτυα υπήρχαν επίσης στη Φαιστό και τη Ζάκρο.
Η εξέλιξη των αποχετευτικών συστημάτων στην Αρχαία Ελλάδα
Στα αρχαϊκά χρόνια μετέπειτα, οι αρχαίοι Έλληνες εξέλιξαν τα συστήματα αποχέτευσης των πόλεων τους και τις συνθήκες υγιεινής. Ξεκίνησαν την κατασκευή μπάνιων, λουτρών και άλλων ειδών υγιεινής. Οι περισσότερες ελληνικές πόλεις υιοθέτησαν το Ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα μέσα τους επόμενους αιώνες. Σε αυτό περιλαμβάνονταν η δημιουργία μεγάλων οδών καθώς και οργανωμένων πολεοδομικών τετραγώνων με παράλληλους δρόμους γύρω από την κεντρική αγορά. Έτσι δημιουργούνταν καλύτερες συνθήκες κατασκευής και λειτουργίας δικτύων αποχέτευσης.
Αρχαία Αθήνα – Το αποχετευτικό σύστημα τα χρόνια της ακμής της
Την περίοδο ακμής της τον 5ο αιώνα π.Χ. η Αθήνα μεταφέρθηκε από το χώρο γύρω από την ακρόπολη στην κεντρική αγορά. Έτσι δημιουργήθηκε ένα σημαντικό κέντρο πολιτικής, κοινωνικής και εμπορικής δραστηριότητας. Γύρω από αυτό άρχισαν να εξελίσσονται και τα συστήματα υγιεινής. Άρχισαν να αναβαθμίζονται η ποιότητα ζωής και υγιεινής, καθώς σταδιακά κατασκευάστηκαν δημόσιες τουαλέτες και λουτρά. Ταυτόχρονα είχαμε και την κατασκευή ενός μεγάλου αγωγού για την απομάκρυνση των αποβλήτων από την πόλη. Ο λιθόχτιστος αυτός αγωγός είχε 1 μέτρο διάμετρο, στη βάση του είχε πλακάκια και καλυπτόταν από πέτρινες πλάκες.
Ταυτόχρονα με την Αθήνα, εξελιγμένο αποχετευτικό σύστημα υπήρχε και στο ιερό νησί του Απόλλωνα, τη Δήλο. Σε όλα τα σπίτια του νησιού υπήρχαν αγωγοί μεταφοράς αποβλήτων σε κεντρικούς υπόγειους αγωγούς με ορθογώνιο σχήμα. Από τους αγωγούς αυτούς τα απόβλητα μεταφέρονταν στη θάλασσα. Πολύ σημαντική είναι η εύρεση 68 τουαλετών σε 102 συνολικά οικιστικές μονάδες του νησιού.
Το αποχετευτικό σύστημα στην Αρχαία Μακεδονία
Στην πρωτεύουσα του αρχαίου μακεδονικού βασιλείου, Πέλλα υπήρχε επίσης ένα πολύ καλά δομημένο, υπόγειο σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης. Υπήρχαν επίσης συστήματα μεταφοράς νερού από τις πηγές των βουνών καθώς σε πολλά σπίτια και δημόσια κτήρια υπήρχαν λουτρά. Το κεντρικό σύστημα αποχέτευσης ήταν κατασκευασμένο από πέτρες και σκεπαζόταν από πλάκες. Μέσω αυτού γινόταν η μεταφορά των λυμάτων και των όμβριων υδάτων από την πόλη σε έλη γύρω από αυτήν.
Αξιοσημείωτο είναι επίσης πως στην Πέλλα το 325-300 π.Χ. υπήρχαν λουτρά με ενδοδαπέδια θέρμανση, εξοπλισμένα με συστήματα εφίδρωσης, καθώς και με ατομικές και ομαδικές πισίνες. Η ενδοδαπέδια θέρμανση αποτελούσε σπουδαία καινοτομία για την εποχή, ενώ υπήρχε ξεχωριστή παροχή για ζεστό και κρύο νερό. Αυτό αποδεικνύει πως τα συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης των Ρωμαίων βασίστηκαν στην τεχνογνωσία της αρχαίας Μακεδονίας.